Digital Burnout: Όταν ο εγκέφαλος κουράζεται πριν από εμάς
Ζούμε σε μια εποχή όπου ο εγκέφαλος δουλεύει ασταμάτητα, συχνά πριν καν ξεκινήσει η μέρα μας. Το τηλέφωνο χτυπάει, οι ειδοποιήσεις μας τραβούν την προσοχή, ο πλουραλισμός πληροφοριών μας εξουθενώνει και η ανάγκη για “διαθεσιμότητα” μας κρατά σε μόνιμο συναγερμό. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως digital burnout, δεν αφορά μόνο επαγγελματίες υψηλών απαιτήσεων ή αθλητές. Αφορά όλους μας.
Για πολλούς ανθρώπους, η πρώτη στιγμή της ημέρας είναι ήδη μια μικρή μάχη. Πριν προλάβουμε καν να πάρουμε μια βαθιά ανάσα, το μυαλό μας έχει φορτωθεί με μηνύματα, ειδήσεις, απαιτήσεις και συγκρίσεις. Το νευρικό μας σύστημα ενεργοποιείται πριν καν σηκωθούμε από το κρεβάτι. Η αίσθηση ότι “πρέπει να απαντήσω”, “να ενημερωθώ”, “να είμαι διαθέσιμος” δημιουργεί μια υπόγεια ένταση που συχνά περνά απαρατήρητη, αλλά απορροφά τεράστια ποσά ψυχικής ενέργειας.
Το digital burnout μοιάζει με τη νοητική κόπωση που βιώνουν οι αθλητές όταν η προπόνηση ξεκινά με το μυαλό ήδη κουρασμένο. Όταν ο εγκέφαλος είναι υπερφορτωμένος, η συγκέντρωση μειώνεται, η μνήμη γίνεται πιο αδύναμη, η διάθεση αποσταθεροποιείται και η ικανότητα λήψης αποφάσεων επηρεάζεται. Όπως ένας αθλητής δεν μπορεί να αποδώσει όταν ξεκινά ήδη κουρασμένος, έτσι και ο μέσος άνθρωπος δυσκολεύεται να λειτουργήσει αποδοτικά μέσα στην καθημερινότητά του.
Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία. Είναι η αδιάκοπη χρήση της χωρίς νοητικά “κενά”. Ο εγκέφαλος δεν σχεδιάστηκε για συνεχή λήψη πληροφοριών. Χρειάζεται περιόδους ηρεμίας για να επεξεργαστεί, να φιλτράρει και να επαναφορτίσει. Όταν αυτές οι περίοδοι εξαφανίζονται, εμφανίζεται το αίσθημα της εξουθένωσης, του μπλοκαρίσματος και της εσωτερικής σύγχυσης.
Η λύση δεν είναι να κόψουμε εντελώς την τεχνολογία — αυτό δεν είναι ρεαλιστικό. Μπορούμε όμως να φτιάξουμε μικρές “στιγμές ησυχίας” μέσα στην ημέρα, όπου το μυαλό μας ξεκουράζεται. Λίγα λεπτά χωρίς οθόνες πριν τον ύπνο, όταν τρώμε, ή όταν μιλάμε με γονείς, φίλους ή τον σύντροφό μας, βοηθούν να είμαστε πιο παρόντες και ήρεμοι. Περιορίζοντας τις ειδοποιήσεις και θέτοντας ξεκάθαρα όρια στη διαθεσιμότητά μας, δίνουμε στον εγκέφαλο χώρο να επεξεργαστεί και να ηρεμήσει. Μικρές πρωινές ή απογευματινές ρουτίνες χωρίς πληροφορίες δίνουν στον νου μας χρόνο να ξεκινήσει ήρεμα τη μέρα ή να κλείσει σωστά πριν τον ύπνο. Είναι απλά βήματα, αλλά με μεγάλο αποτέλεσμα: νιώθουμε πιο συγκεντρωμένοι, πιο ήρεμοι και πιο συνδεδεμένοι με τους γύρω μας.
Το digital burnout δεν είναι σημάδι αδυναμίας· είναι φυσιολογική αντίδραση σε μια εποχή όπου δεχόμαστε συνεχώς περισσότερες πληροφορίες απ’ ό,τι μπορούμε να επεξεργαστούμε. Είτε είμαστε αθλητές, είτε εργαζόμενοι, είτε γονείς, είτε φοιτητές, όλοι χρειαζόμαστε κάτι κοινό: χώρο. Χώρο για να πάρουμε ανάσα, για να καθαρίσει το μυαλό μας, για να ξεκουραστεί η σκέψη μας και να μπορέσουμε να συγκεντρωθούμε ξανά στις πραγματικές μας προτεραιότητες.
Όπως στην προπόνηση, έτσι και στη ζωή: η απόδοση δεν καθορίζεται από το πόσο πιέζουμε τον εαυτό μας, αλλά από το πόσο σοφά διαχειριζόμαστε την ενέργειά μας. Όταν ο εγκέφαλος ηρεμεί, τότε και εμείς μπορούμε πραγματικά να αποδώσουμε — στη δουλειά, στις σχέσεις, στην άσκηση και στην καθημερινότητά μας.
—
Γιώργος Ιωάννου
Κλινικός Αθλητικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
www.psixologos-ioannou.gr
Email: talkto@psixologos-ioannou.gr
Τ: 6944044426
Instagram: @psixologos_ioannou
Facebook: Ιωάννου Γιώργος - Ψυχολόγος
Όταν το βλέμμα κολλάει στην οθόνη: Η ψυχολογία πίσω από το περπάτημα με κινητό ή ακουστικά
Τον τελευταίο καιρό, με τους νέους κώδικες κυκλοφορίας και τα αυστηρότερα πρόστιμα για τη χρήση κινητού στην οδήγηση, παρατηρώ κάτι που με βάζει σε σκέψεις. Ενώ οι οδηγοί φαίνεται να προσέχουν περισσότερο, οι πεζοί μοιάζουν να κάνουν το αντίθετο: περπατούν με σκυμμένο κεφάλι στην οθόνη, με ακουστικά που απομονώνουν κάθε ήχο γύρω τους ή μιλώντας στο τηλέφωνο χωρίς επίγνωση του περιβάλλοντος. Μια συνήθεια που εμφανίζεται αθώα, καθημερινή, σχεδόν φυσική — κι όμως κρύβει πίσω της βαθύτερες ψυχολογικές διεργασίες.
Το κινητό τηλέφωνο έχει μετατραπεί από απλό εργαλείο σε μια προέκταση του εαυτού μας. Μας συνοδεύει παντού, μας ενημερώνει, μας διασκεδάζει, μας «κρατάει παρέα». Για πολλούς…
Η δύναμη των μικρών στιγμών: πώς οι micro-joys αλλάζουν τη ζωή μας
Στη ζωή μας τείνουμε να περιμένουμε τις μεγάλες αλλαγές για να νιώσουμε χαρούμενοι: μια προαγωγή στη δουλειά, η αγορά ή μετακόμιση σε καινούργιο σπίτι, η αγορά αυτοκινήτου, ένα μεγάλο ταξίδι, ένας σημαντικός αγώνας, η έναρξη ή η αλλαγή μιας σοβαρής σχέσης ή η ενός απόκτηση παιδιού. Όμως η επιστήμη της ψυχολογίας δείχνει πως οι πιο ουσιαστικές πηγές ευτυχίας δεν βρίσκονται απαραίτητα στα «μεγάλα» αλλά στις μικρο-στιγμές χαράς — εκείνα τα φαινομενικά μικρά γεγονότα που μπορούν να αλλάξουν τη διάθεσή μας μέσα στην ημέρα.
Τι είναι οι micro-joys;
Οι micro-joys είναι μικρά «σπινθηρίσματα» θετικών εμπειριών:
- η μυρωδιά του καφέ το…
Τεχνητή Νοημοσύνη Παντού: Πότε η Υπερβολή Γίνεται Παγίδα;
Στους διαδρόμους της δουλειάς, στις παρέες στον δρόμο, ακόμη και μέσα στο γραφείο μου, η λέξη ChatGPT ακούγεται όλο και πιο συχνά. Είναι σχεδόν σαν να έχει γίνει ένας "αόρατος σύμβουλος" που οι άνθρωποι κουβαλούν μαζί τους παντού: στο κινητό, στον υπολογιστή, στο μυαλό τους. Άνθρωποι που έρχονται για ψυχολογική στήριξη, μου περιγράφουν πώς το χρησιμοποιούν καθημερινά — για να οργανώσουν τη σκέψη τους, να βάλουν σε τάξη τα συναισθήματά τους, να γράψουν δύσκολα μηνύματα ή ακόμη και να πάρουν αποφάσεις ζωής. Άλλοι το αξιοποιούν για να εμπνευστούν, να βρουν λύσεις σε επαγγελματικά ή προσωπικά διλήμματα, ή ακόμη και για να…
Μήπως βρίσκομαι σε ένα τοξικό πλαίσιο εργασίας;
Σπανίως συναντάω ανθρώπους στο γραφείο μου οι οποίοι δεν έχουν να διηγηθούν έστω και μία προσωπική τους εμπειρία τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος. Παρότι περνάμε μεγάλο κομμάτι της ημέρας μας στον χώρο εργασία μας, δεν είναι λίγοι οι εργαζόμενοι που αναγκάζονται να ενεργοποιήσουν στοιχεία της ανθεκτικότητας ή της υπομονής τους για να μπορέσουν να επιβιώσουν στη δουλειά τους, ενώ σε ένα ακόμη χειρότερο σενάριο, αυτοί που βιώνουν έντονο συναίσθημα δυσφορίας καθόλη τη διάρκεια της εργασιακής τους ημέρας. Για να μπορέσουμε να αντιστρέψουμε μία νοσηρή κατάσταση στον χώρο εργασίας μας και να την εξυγιάνουμε, θα πρέπει πρώτα να αντιληφθούμε ότι βρισκόμαστε μέσα σε αυτή, αναγνωρίζοντας εμφανή ή λανθάνοντα…
Αφού το θες, διεκδίκησε το
Μήπως κάποιες από αυτές τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές σας φαίνονται οικίες; Λέτε «ναι» σε οτιδήποτε οι συγγενείς ή φίλοι σας ζητάνε, ακόμα και αν το θεωρείτε ότι είναι άδικο ή υπερβολικό; Νιώθετε αμηχανία ή ντροπή όταν εκφράζετε τα συναισθήματά σας; Δεν ζητάτε κάτι, γιατί προσπαθείτε να αποφύγετε την κριτική ή φοβάστε την απόρριψη; Σκεφτήκατε ότι αν εκφραζόσασταν θα φαινόσασταν εγωιστές και μπορεί να μην άρεσε στους άλλους; Ή μήπως γίνεστε επιθετικοί, απαιτητικοί, επικριτικοί έχοντας στο μυαλό σας το αυτονόητο δικαίωμα, ότι θέλετε να γίνει πάντα το δικό σας, με αποτέλεσμα να χάνετε τον έλεγχο και να οδηγείστε σε απρεπείς συμπεριφορές; Αν απαντήσατε…
Επιθετική Οδήγηση
Η καθημερινή τριβή με το φαινόμενο της επιθετικής οδήγησης, ήταν το ερέθισμα που με ώθησε στο συγκεκριμένο άρθρο, γιατί σχεδόν κάθε μέρα θα χρειαστεί να μετακινηθώ στους δρόμους, η κατάσταση που θα συναντήσω θα είναι περίπου η ίδια: σύγχυση, νεύρα και έντονη ανυπομονησία. Θα έρθω αντιμέτωπος με οδηγούς, οι οποίοι παραβιάζουν τα όρια ταχύτητας και τους σηματοδότες, αλλάζουν λωρίδες χωρίς έλεγχο ή προειδοποίηση, χρησιμοποιούν το κορνάρισμα και οδηγούν απρόσεκτα (χρήση κινητών τηλεφώνων, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, email). Κάποιες φορές οι συμπεριφορές εξελίσσονται σε πιο έντονες αντιπαραθέσεις καταλήγοντας σε εξύβριση, αγενείς χειρονομίες, απειλές και ξυλοδαρμό.…
Ασθένεια ή απλά μια κακή συνήθεια;
«Βρίσκεσαι έξω..Μπορείς να δεις το κινητό σου τηλέφωνο εδώ και τώρα; Είναι σίγουρα το δικό σου ή κάποιου άλλου; Αν όχι, που είναι το τηλέφωνο σου τότε; Μήπως είναι στη τσάντα σου ή μήπως στο σακάκι σου; Μήπως το κρατάς στο χέρι σου; Πιθανώς να το έχασες! Η καρδιά σου χτυπάει γρήγορα, οι παλμοί σου μεγαλώνουν και ιδρώνεις όταν νομίζεις ότι έχεις χάσει το κινητό σου. Δεν πηγαίνεις πουθενά χωρίς αυτό!»
Οι περισσότεροι από εμάς έχουν σκεφθεί κάτι παρόμοιο και έχουν βρεθεί στην αντίστοιχη θέση. Συνήθως νιώθουν άγχος, θλίψη, απογοήτευση και εκνευρισμό. Η αλήθεια είναι, ότι κάθε μέρα που περνάει η συχνή ενασχόληση με τα σύγχρονα μέσα…
30 Συμβουλές που θα σε βοηθήσουν να εγκλιματιστείς στη φοιτητική σου ζωή
Ίσως στο Λύκειο να ήσουν πρόεδρος της τάξης, να ήσουν μέλος μιας ομάδας ή να είχες μια μικρή ή μεγάλη παρέα, ή να ήσουν άριστος μαθητής, ή να προτιμούσες να περάσεις το διάλειμμα σου διαβάζοντας. Στην πραγματικότητα, αυτό δεν έχει απαραίτητα σημασία για το τι έκανες στο σχολείο, τώρα που θα κάνεις μετάβαση στη φοιτητική σου ζωή. Οι αποφάσεις και οι επιλογές, που θα πάρεις στη διάρκεια του πρώτου έτους, θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην υπόλοιπη εμπειρία των φοιτητικών χρόνων σου, καθώς σύμφωνα με έρευνες αρκετοί είναι οι φοιτητές που δεν καταφέρνουν να ολοκληρώσουν επιτυχώς τις σπουδές τους. Αλλά περίμενε! Αυτό το άρθρο δε σημαίνει ότι πρέπει να φοβάσαι και να μην…