Ειδική Φοβία

Τι είναι η Ειδική Φοβία;

Συχνότερη ψυχική διαταραχή στις γυναίκες και η δεύτερη σε συχνότητα εμφάνισης στους άνδρες και μπορεί να συνδεθεί με κρίσεις πανικού
Το άτομο βιώνει έναν έντονο, επίμονο, υπερβολικό και παράλογο φόβο στην παρουσία ή σε αναμονή της συνάντησης με κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση
Κατηγορίες: διάφορα ζώα Και έντομα (φίδια, αράχνες, κατσαρίδες), το φυσικό περιβάλλον (π.χ. καταιγίδες, ύψος, νερό), το αίμα, οι ενέσεις ή τα τραύματα, διάφορες Καταστάσεις (π.χ. δημόσιες συγκοινωνίες όπως λεωφορεία κτλ., τούνελ, γέφυρες, ανελκυστήρες, πτήσεις με αεροπλάνα, οδήγηση αυτοκινήτου, κλειστά μέρη), άλλες καταστάσεις που μπορεί (π.χ. να οδηγήσουν το άτομο σε πνιγμονή, έμετο, να κολλήσει μια αρρώστια ή που να φοβάται ν' απομακρυνθεί από τους τοίχους μήπως πέσει (στα παιδιά, φόβοι δυνατών ήχων ή μεταμφιεσμένων προσώπων (κλόουν)
Οι διάφορες ειδικές φοβίες έχουν διαφορετικές ηλικίες έναρξης που μπορεί να κυμαίνονται από την ηλικία των 7 έως τα 25 έτη. Μετά την ηλικία των 25 ετών η συχνότητα εμφάνισης της ειδικής φοβίας φθίνει προοδευτικά
Τι προκαλεί την Ειδική Φοβία;

Ο τρόπος με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τα ερεθίσματα γύρω του
Μέσω τραυματικού γεγονότος (το άτομο μαθαίνει να φοβάται επειδή ήρθε αντιμέτωπο με ένα ερέθισμα το οποίο αρχικά ήταν ουδέτερο, αλλά στη συνέχεια μετατράπηκε σε επικίνδυνο π.χ. "Ανεβαίνω στο γραφείο μου με τις σκάλες, γιατί, γιατί όταν ήμουν μικρός είχα εγκλωβιστεί στο ασανσέρ του σπιτιού μου")
Μέσω απροσδόκητων προσβολών πανικού (να γίνει κανείς μάρτυρας του τραυματισμού ή του φόβου άλλων ατόμων) ή μέσω επανειλημμένων προειδοποιήσεων για κινδύνους από τους γονείς, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης
Οι άνθρωποι είναι βιολογικά προγραμματισμένοι να φοβούνται (ένστικτο επιβίωσης), ώστε να επιβιώσουν από τους διάφορους κινδύνους (κυρίως στις περιπτώσεις της υψοφοβίας και ακροφοβίας, έναντι των άλλων ειδικών φοβιών)
Ποιά είναι τα συμπτώματα της Ειδικής Φοβίας;

Η Ειδική Φοβία σχετίζεται με κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα:

Γνωστικές Αντιδράσεις: π.χ. «Τώρα θα πεθάνω», «Η αράχνη θα πηδήξει επάνω μου και θα πάθω μεγάλο κακό», «Θα λιποθυμήσω μέσα στον κόσμο και θα γίνω ρεζίλι» , «Τι; Να πάμε με αεροπλάνο στην Αθήνα; Με τίποτε! Προτιμώ να πάμε με αυτοκίνητο!», «Πάρε το σκυλί σου από τα πόδια μου!», «Ο γιατρός είπε να κάνω αξονική τομογραφία. Δεν υπάρχει περίπτωση να βάλω το κεφάλι μου σε εκείνο το σωλήνα!»
Συναισθηματικές Αντιδράσεις: έντονος φόβος και άγχος
Συμπεριφορικές Αντιδράσεις: Αποφυγή από την κατάσταση που προκαλεί φόβο
Σωματικές Αντιδράσεις: ταχυπαλμία, αρτηριακή πίεση, εφίδρωση, ρίγη, κοκκίνισμα του προσώπου, διαστολή της κόρης των ματιών, δύσπνοια, σωματικός τρόμος, ξηροστομία, τρέμουλο ή έντονος τρόμος, αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας, αίσθημα πνιγμού, πόνος ή δυσφορία στο στήθος, ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση, αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση λιποθυμίας, μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η Ειδική φοβία;

Η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία είναι αποτελεσματική στη θεραπεία των φοβιών
Η διαδικασία εξάλειψης της φοβίας (συστηματική απευαισθητοποίηση) έχει στόχο τη σταδιακή αποσύνδεση του φοβικού ερεθίσματος με τα αισθήματα του φόβου ή αηδίας που πιθανόν προκαλεί και η αντικατάστασή τους με ευχάριστα συναισθήματα
Κατανόηση τι είναι αυτό που φοβάται, πώς αντιδρά το σώμα του, τι νιώθει και πώς συμπεριφέρεται προκειμένου να αντιμετωπίσει την κατάσταση
Ενδυνάμωση του ατόμου ώστε να ελέγχει τα συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές του απένατι στο φοβικό ερέθισμα
Εκπαίδευση τρόπων μείωσης του φόβου του (π.χ. τεχνικές χαλάρωσης, σταδιακή έκθεση)